روغن آفتابگردان، مزایا و معایب آن

هنگامی که سخن از روغن آفتابگردان می‌شود، معمولا این سوال مطرح می‌شود که مصرف این روغن جایز است یا خیر. به دلیل شک و شبهه هایی که در این باره وجود دارد، معمولا تصمیم‌گیری برای مصرف یا عدم مصرف این روغن با چالش‌های فراوانی همراه خواهد بود. روغن آفتابگردان یک روغن فوق‌العاده خاص با مزایای درمانی فراوان است که مصرف زیاد آن می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای فرد داشته باشد. به عبارتی می‌توان گفت این روغن هم درد است و هم درمان؛ بستگی دارد شما چگونه آن را نوش جان کنید.

روغن آفتابگردان چیست؟

روغن آفتابگردان، مایعی شفاف و خوش‌رنگ است که از دانه‌های آفتابگردانِ طلایی استخراج می‌شود. این روغن، با طعم ملایم و طبع گرم، در سفره ایرانیان جایگاهی ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از روغن‌های خوراکی پرکاربرد، در پخت‌وپز، سرخ‌کردن و تهیه سس‌ها و سالادها مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر مصارف خوراکی، روغن آفتابگردان در صنایع مختلفی مانند تولید صابون، شوینده‌ها، روان‌کننده‌ها و حتی سوخت‌های زیستی نیز کاربرد دارد.

استخراج روغن آفتابگردان فرآیندی چندمرحله‌ای است. در مرحله اول دانه‌های آفتابگردان به طور کامل تمیز و سپس پوست‌گیری می‌شوند. سپس دانه‌های پوست‌گیری شده به وسیله آسیاب‌های چکشی یا غلطک‌های شیاردار به ذرات ریز و یکنواخت تبدیل می‌شوند. ذرات ریز شده دانه‌ها تحت فشار و حرارت قرار می‌گیرند تا روغن از آن‌ها خارج شود.

روغن خام حاصل از پرس، به منظور حذف ناخالصی‌ها، بو، طعم و رنگ نامطلوب، تصفیه می‌شود. روغن تصفیه‌شده در ظروف مختلف مانند بطری‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای بسته‌بندی و به بازار عرضه می‌شود.

مطلب پیشنهادی: خواص تخمه آفتابگردان چیست؟

روغن آفتابگردان بخوریم یا نخوریم؟

اولین و مهم‌ترین سوالی که در رابطه با روغن آفتابگردان برای بسیاری از افراد مطرح می‌شود این است که این روغن را بخوریم یا نه؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم روغن آفتابگردان دارای چربی‌های اشباع و غیر اشباع فراوانی است. بنابراین هم برای بدن مفید است و هم برای بدن ممکن است مضراتی را به همراه داشته باشد.

چنانچه قصد دارید تنها از فواید این روغن برخوردار شوید، باید از مصرف زیاد آن خودداری کنید. قرار دادن این روغن به میزان زیاد در رژیم غذایی نه تنها فایده‌ای برای سلامتی ندارد، بلکه موجب آسیب دیدن قلب و عروق فرد نیز می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت مزایا و معایب روغن آفتابگردان به میزان و همچنین نحوه مصرف شما بستگی دارد.‌ اگر این روغن را درست و اصولی نوش جان کنید، می‌توانید از خواص بسیار آن برخوردار شوید.

ارزش غذایی روغن آفتابگردان

ارزش غذایی روغن آفتابگردان بسیار بالا است. همین موضوع نیز موجب محبوبیت این روغن شده است. در جدول زیر به بررسی ارزش این روغن در ۱۰۰ گرم خواهیم پرداخت:

انرژی	۸۸۴ کیلوکالری
چربی کل	۱۰۰ گرم
چربی اشباع	۱۳ گرم
کلسترول	۰ میلی گرم
کربوهیدرات	۰ گرم
قند	۰ گرم
سدیم	۰ گرم
فیبر	۰ گرم
پروتئین	۰ گرم
منیزیم	۰ میلی گرم
ویتامین ب ۶	۰ میلی گرم
کلسیم	۰ میلی گرم
ویتامین ث	۰ میلی گرم
آهن	۰ میلی گرم
ویتامین ب ۱۲	۰ میکرو گرم

مطلب پیشنهادی: روغن کانولا (کلزا) بخوریم یا نخوریم؟

خوردن روغن آفتابگردان چه مزایایی برای بدن دارد؟

روغن آفتابگردان دارای مزایای بسیاری برای سلامت و زیبایی است. این روغن به دلیل برخورداری از مواد مغذی و معدنی بسیاری چون امگا‌ ۳ و ۶، ویتامین E و … قادر است به زیبایی و جذابیت پوست و موی فرد کمک کند و شانس ابتلا به بیماری‌های فراوانی را کاهش دهد. از مهم‌ترین مزایای مصرف روغن آفتابگردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت سیستم ایمنی
• مرطوب کردن مو
• رفع موخوره
• کاهش ریزش مو
• درمان جوش و آکنه
• حفظ رطوبت پوست
• جلوگیری از پیری و کاهش چین و چروک‌های پوستی
• بهبود سیستم گوارش
• افزایش عملکرد مغز
• کنترل تیروئید
• کمک به درمان لاغری
• جلوگیری از ابتلا به سرطان

مهمترین معایب

روغن آفتابگردان، با وجود فواید فراوانی که برای سلامتی دارد، در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند معایبی را نیز به همراه داشته باشد. توجه به این معایب قبل از مصرف روغن ذکر شده، ضروری است.

یکی از بزرگترین معایب روغن آفتابگردان، کالری بالای آن است. هر قاشق غذاخوری روغن آفتابگردان حدود 120 کالری دارد، که مصرف بی‌رویه آن می‌تواند به افزایش وزن و چاقی منجر شود. این روغن به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا 6، می‌تواند التهاب در بدن را افزایش دهد. این التهاب می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های مختلفی مانند بیماری‌های قلبی، عروقی و آلزایمر باشد.

 روغن آفتابگردان در دمای بالا می‌تواند به مواد مضری تجزیه شود که برای سلامتی مضر هستند. به عبارت دیگر می‌توان گفت روغن آفتابگردان به دلیل دارا بودن چربی‌های اشباع‌نشده، می‌تواند در دمای بالا به سرعت اکسید شود. این اکسیداسیون می‌تواند طعم و بوی روغن را نامطبوع کند و به ارزش غذایی آن آسیب برساند. به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند از وارد کردن حرارت بسیار به این روغن جلوگیری شود.

مطلب پیشنهادی: بهترین روغن های رژیمی

بهترین نحوه مصرف 

همان گونه که پیش‌تر نیز اشاره کردیم اگر روغن آفتابگردان به درستی مصرف شود، مزایای فراوانی برای سلامت خواهد داشت. به همین دلیل همواره این سوال مطرح می‌شود که نحوه مصرف روغن آفتابگردان چگونه است؟ در پاسخ باید بگوییم از روغن آفتابگردان می‌توان برای پخت و پز، استفاده موضعی و همچنین اضافه کردن به سالاد و دسر استفاده کرد. متخصصان توصیه می‌کنند هر فرد روزانه کمتر از ۲۰ گرم روغن آفتابگردان که معادل ۱/۵ قاشق غذاخوری است را نوش جان کند.

چه کسانی نباید روغن آفتابگردان بخورند؟

مصرف روغن آفتابگردان برای افراد سالم و در حد اعتدال بلامانع است، اما برخی افراد به دلیل شرایط خاص جسمانی، باید در مصرف این روغن احتیاط کنند یا از مصرف آن به طور کامل خودداری کنند. افراد زیر باید از مصرف روغن آفتابگردان پرهیز کنند یا آن را به مقدار بسیار کم مصرف کنند:

 

۱- افراد دارای حساسیت به روغن آفتابگردان

این افراد ممکن است پس از مصرف روغن آفتابگردان دچار علائمی مانند بثورات جلدی، خارش، تورم و مشکلات تنفسی شوند.

۲- افراد دارای بیماری‌های قلبی عروقی

روغن آفتابگردان تصفیه‌شده به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا 6، می‌تواند التهاب در بدن را افزایش دهد و این التهاب ممکن است برای افراد دارای بیماری‌های قلبی عروقی مضر باشد.

۳- افراد دارای چربی خون بالا

روغن آفتابگردان حاوی چربی‌های اشباع‌نشده است. در نتیجه در افراد دارای چربی خون بالا، سطح کلسترول بد خون (LDL) را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و سلامتی را به خطر می‌اندازد.

۴- افراد دارای مشکلات کبدی

افراد دارای مشکلات کبدی باید از مصرف این روغن خودداری کنند، چرا که مصرف آن می‌تواند موجب آسیب‌دیدگی کبد شود.

۵- کودکان

اگر کودکان در مصرف این روغن زیاده‌روی کنند، مشکلات گوارشی فراوان و‌ اضافه وزن در انتظارشان خواهد بود.

۶- زنان باردار و شیرده

متخصصان تغذیه بر این باورند که مصرف زیاد این روغن می‌تواند موجب آسیب‌دیدن مادر و جنین شود.

مطلب پیشنهادی: خواص روغن کنجد

نتیجه‌گیری

در این مطلب به بررسی روغن آفتابگردان پرداختیم و اطلاعات لازم را در این زمینه ارائه دادیم. اگر قصد مصرف این روغن را دارید، می‌توانید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا این روغن را به گونه‌ای در رژیم غذایی‌تان قرار دهد که بتوانید از مزایای گسترده آن برخوردار شوید. اگر بیماری خاصی دارید و نمی‌دانید مصرف این روغن می‌تواند موجب تشدید شرایط جسمی‌تان شود یا خیر، می‌توانید با متخصصان ما در غفاری دایت مشورت کنید. ما اینجاییم تا با ارائه بهترین برنامه‌های غذایی به شما کمک کنیم به سلامت و تناسب اندام خود دست یابید.‌