صبحانه برای دیابتی ها، باید ها و نباید ها

حتما شنیده اید که صبحانه مهمترین وعده غذایی است که نباید آن را حذف کنید. پس از یک خواب شبانه و ناشتا بودن به مدت طولانی، تنها صرف صبحانه است که می تواند میزان گلوکز و انرژی مورد نیاز برای فعالیت های حیاتی شما را تامین نماید. بنابراین حتی اگر جزو افراد دیابتی نیز هستید، لازم است با دانستن روش های کنترل قند خون و استفاده از مواد غذایی مجاز، وعده صبحانه را جدی بگیرید.

دیابتی ها برای صبحانه چه چیزهایی بخورند؟ بهترین صبحانه برای دیابتی ها شامل چه مواد غذایی می باشد؟ با توجه به اهمیت مصرف صبحانه برای تمامی گروه های سنی و همه افراد حتی دیابتی ها، در این مقاله با ارائه روش های موثر برای کنترل قند خون، به معرفی چندین صبحانه مفید و مجاز برای افراد مبتلا به دیابت می پردازیم. 

نکات مهم در تهیه صبحانه برای دیابتی ها

همانطور که می دانید روش های درمان دیابت قطعی نیست و تنها می توان با عادات صحیح غذایی و سبک زندگی سالم آن را کنترل نمود. یکی از عادت های نادرست غذایی مربوط به وعده صبحانه است که می توان تا حد زیادی با رعایت برخی موارد و چکاپ قند خون آن را به سمت یک وعده غذایی مفید و سالم هدایت کرد. 

دریافت مقادیر کافی از پروتئین، فیبر و کربوهیدرات از مواد غذایی موجود در وعده صبحانه برای افرادی که به دیابت ۱ یا ۲ مبتلا هستند بسیار مهم است. دستورات غذایی متنوعی وجود دارد که می تواند این سه دسته مواد مغذی مورد نیاز برای این بیماران را تامین نماید. این امر از بروز مشکلاتی نظیر افت قند خون و ضعف و گرسنگی همچنین بی حالی در طی روز جلوگیری می نماید. در ادامه چند نوع غذای ساده و در دسترس را معرفی می کنیم که مصرف آنها در وعده صبحانه برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مفید و مناسب است. 

مطلب پیشنهادی: رژیم غذایی متعادل برای دیابتی ها شامل چه مواد غذایی است؟

۱- دیابتی ها در وعده صبحانه حتما تخم مرغ بخورند

با توجه به اینکه تخم مرغ کالری کم و در عین حال پروتئین بالایی دارد، یک ماده غذایی بسیار مفید برای تمامی افراد از تمامی گروه های سنی می باشد. افراد دیابتی نیز می توانند به عنوان یک انتخاب عالی از تخم مرغ در وعده صبحانه خود استفاده نمایند. 

مصرف تخم مرغ در وعده صبحانه می تواند به میزان قابل توجهی میزان قند خون ناشتا را کاهش دهد. این امر به دلیل پروتئین بالای تخم مرغ است که حتی می تواند سطح Hba1c (شاخص کنترل طولانی مدت قند خون) را نیز کاهش دهد. جالب است بدانید مصرف دو عدد تخم مرغ در روز می تواند میزان پروتئین مورد نیاز فرد را تامین کرده، میزان قند خون و حتی فشار خون را نیز کنترل کند. بهترین روش طبخ تخم مرغ برای صبحانه دیابتی ها به صورت آب پز و ترجیحا استفاده از سفیده آن است. اما می توان تخم مرغ را به صورت املت سالم با قارچ، گوجه فرنگی، اسفناج و فلفل دلمه همراه با روغن زیتون بپزید. 

۲- بلغور جو، جو پرک و شیر در صبحانه دیابتی ها گنجانده شود

بلغور جو به ویژه جو دوسر یک ماده غذایی بسیار مفید برای صبحانه است که افراد دیابتی به دلیل محتوای فیبر بالایی که دارد می توانند از آن به منظور کاهش سطح قند خون بهره مند شوند. جو دو سر کربوهیدرات نسبتا بالایی دارد اما بلغور آن می تواند برای دیابتی ها مفید باشد. ضمن آنکه بلغور جو در کنار افزودنی هایی نظیر شیر که سرشار از پروتئین است، همچنین دارچین ، توت یا ماست یونانی می تواند به یک صبحانه بسیار لذیذ و دوست داشتنی تبدیل شود. 

از جو پرک به همراه شیر نیز می توانید به منظور کنترل و تنظیم سطح قند خون خود در وعده صبحانه استفاده کنید. فیبر بالا در جو پرک برای دیابتی ها بسیار مفید است و در کنار شیر کم چرب به همراه میوه های شیرین مجاز یا میوه های خشک می تواند صبحانه ای سالم، لذیذ و نسبتا کم هزینه باشد. 

۳- سوپ عدس یا عدسی، دیابت را کنترل می کند

یکی از خوراک های لذیذ و پر طرفدار ایرانی عدسی است که خوشبختانه مصرف آن در وعده صبحانه می تواند برای مبتلایان به دیابت بسیار مفید باشد. عدسی صبحانه ساده و راحتی است که می تواند به کاهش قند خون در صبح کمک کند به خصوص اگر یک عدد چوب دارچین در حین طبخ داخل آن انداخته باشید. ضمن آنکه به خوبی انرژی مورد نیاز شما در طول روز را فراهم کرده، با فیبر بالا و پروتئین غنی که دارد قند خون شما را کنترل می نماید. 

۴- املت و قند خون بالا

املت ها عضو جدایی ناپذیر صبحانه دیابتی ها می باشند که دارای تنوع بالا و دستورات پخت متنوعی هستند. همچنین صبحانه ای اقتصادی محسوب می شوند که پخت آن تقریبا برای همه افراد کار ساده ای است. ترکیبات خوشمزه و مفید زیادی برای پخت املت وجود دارند که به طور مثال می توان از قارچ، اسفناج، گوجه فرنگی، تخم مرغ، ادویه ها و حتی پنیر نیز برای طعم خوب آن استفاده کرد. سعی کنید تا حد امکان از روغن کمی استفاده کنید و روغن زیتون را جایگزین کره یا روغن مایع در املت دیابتی ها نمائید. 

۵- افراد مبتلا به مرض قند، نان و پنیر بخورند؟

یکی از محبوب ترین و متداول ترین صبحانه ها در بین ایرانیان، مصرف نان به همراه پنیر و بعضا در مواردی به همراه چای و یا گوجه و خیار است. بهتر است از نان جو برای افراد مبتلا به بیماری قند خون استفاده شود. چای شیرین را حذف کنید و برای رسیدن مقادیر لازم از فیبر به  بدن خود در کنار نان جو از خیار و گوجه استفاده کنید. 

۶- نان جو و کره بادام زمینی و سایر مغز ها

فواید نان جو برای تمامی افراد مشخص و ثابت شده است. اما در کنار آن می توان از کره مغز هایی نظیر بادام زمینی یا آووکادو استفاده کرد. زیرا این دو ماده غذایی خوشمزه فیبر بالایی دارند و در عین حال حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع هستند. بنابراین از افزایش غیر قابل کنترل قند خون پس از صبحانه جلوگیری می کنند. 

از نان جو به عنوان یک منبع کامل فیبر، می توانید در کنار تخم مرغ آب پز به عنوان یک منبع غنی از پروتئین به عنوان یک صبحانه کامل و در عین حال ساده و سریع برای دیابتی ها بهره مند شوید. این ترکیب سطح قند خون را به آرامی بالا می آورد. برای طعم های متنوع تر می توانید از دارچین یا توت ها یا سایر میوه هایی که قند کمی دارند در کنار صبحانه خود لذت ببرید. البته مراقب باشید کره مغزهایی که استفاده می کنید مانند کره بادام زمینی یا فندق، فاقد قند یا شیرین کننده های دیگر نظیر شکر باشد.

۷- دیابتی ها در صبحانه لبنیات بخورند

اگر لبنیاتی که در وعده صبحانه مصرف می کنید از نوع سالم و کم چرب باشد، برای تمامی مبتلایان به دیابت نوع ۱ یا ۲ می تواند مجاز و مفید باشد. 

۸- بهترین نان برای صبحانه دیابتی ها

سبوس ها همانند سبوس گندوم از خوراکی های مفید و مناسب برای دیابتی ها هستند که فیبر بالایی دارند. بنابراین بهتر است از غلات سبوس دار نظیر نان های سنگک، نان های چند غله نظیر نان جو و … در صبحانه خود به منظور کنترل سطح قند خون استفاده کنید. مصرف نان های سفید نظیر باگت، لواش، تافتون و … توصیه نمی شود. 

۹- میوه های مناسب برای صرف در وعده صبحانه 

دیابتی ها از انواع میوه ها از خرما گرفته تا سیب و پرتقال و حتی توت فرنگی را می توانند جایگزین وعده صبحانه خود کنند. این میوه ها قند متعادلی دارند و کالری کمتری به بدن فرد می رسانند. حتی انجیر و توت خشک با مصرف به اندازه متعادل در وعده صبحانه می توانند انرژی مورد نیاز برای فعالیت های روزانه افراد مبتلا به دیابت را تامین نمایند. بدون آنکه سطح قند خون را به صورت ناگهانی افزایش دهند. 

۱۰- شیرینی های مجاز برای وعده صبحانه 

حتما می دانید اگر در مرحله پیش دیابت هستید و یا به یکی از انواع دیابت بارداری، نوع ۱ و ۲ مبتلا هستید باید با مصرف خوراکی های شیرین حاوی قند و شکر خداحافظی کنید. یکی از این نوع خوراکی ها در وعده های صبحانه عسل و مربا است که بایستی با شیرینی های طبیعی و مفید تر نظیر شیره انگور یا ارده جایگزین شود. 

مطلب پیشنهادی: رژیم غذایی دیابت در بارداری

صبحانه های خطرناک برای دیابتی ها

بر خلاف مواردی که در بالا برای استفاده در وعده صبحانه توصیه شد که از بالا رفتن سطح قند خون به صورت خطرناک جلوگیری می نمایند، برخی مواد غذایی مضر برای این بیماران وجود دارند که لازم است به طور جدی مصرف آنها محدود شود. یک صبحانه سالم و مفید برای مبتلایان به یکی از انواع دیابت، لازم است که عاری از هر نوع قند و شکر مصنوعی باشد. 

عسل و مربا نخورید

این دو ماده غذایی شیرین که در اکثر صبحانه های ایرانی به چشم می خورد می تواند میزان قند خون را تا حد خطرناکی بالا ببرد. بنابراین بهتر است از مصرف عسل و مربا به ویژه در انواع کارخانه ای که حاوی مقادیر بسیار بالایی شکر و قند است خودداری کنید. می تواند از انواع خانگی آن به صورت محدود و با قند کنترل شده در وعده صبحانه خود استفاده کنید. 

آبمیوه های مصنوعی 

یکی از خطرناک ترین مواد غذایی برای دیابتی ها، انواع آب میوه های مصنوعی و کارخانه ای است که حاوی شکر زیادی می باشد که می تواند تهدید برای افراد مبتلا به دیابت به شمار رود. بنابراین اگر به مصرف آبمیوه در وعده صبحانه اصرار دارید، بهتر است آب میوه مورد نظر خود را در منزل و به صورت طبیعی بگیرید و استفاده کنید. 

کیک، پنکیک، شیرینی 

از خوردن کیک های آماده و پنکیک ها که سرشار از آرد سفید و شکر هستند و علاوه بر قند بالا، کربوهیدرات بالایی نیز دارند خودداری کنید. این خوراکی ها ارزش غذایی چندانی برای تامین انرژی مورد نیاز شما ندارند و در عوض می توانند در مدت زمان کوتاهی سطح قند خون شما را به شدت افزایش دهند. 

کلام آخر

با مصرف پروتئین و فیبر کافی در وعده صبحانه می توانید به خوبی دیابت خود را کنترل کنید. البته در بیماران مختلف برنامه های غذایی مناسب برای صبحانه کمی متفاوت است. این موضوع تا حد زیادی به میزان پیشرفت بیماری، سن، جنسیت، روش کنترل بیماری و … نیز بستگی خواهد داشت. پزشک شما در این مورد می تواند بهترین مشاوره را به شما بدهد. اما به طور کلی در نظر داشته باشید وعدده صبحانه بسیار مهم است و می تواند تامین کننده بخش اعظم املاح، ویتامین ها، کلسیم، پروتئین و انرژی مورد نیاز روزانه شما باشد. بنابراین سعی کنید هرگز صبحانه خود را حذف نکنید. 

به خصوص اگر به دیابت مبتلا هستید حتما صبحانه بخورید و در این وعده غذایی مهم به اندازه کافی در کنار مصرف کربوهیدرات ها، پروتئین و فیبر نیز استفاده کنید. تنها در این صورت است که گام مهمی در راستای کنترل و درمان بیماری خود برداشته اید.