13 خاصیت ارده شیره برای مردان و زنان (زمان مصرف + مضرات)

ارده و شیره، ترکیبی مقوی با ارزش غذایی بسیار بالا از کنجد آسیاب شده (ارده) و شیره طبیعی (عموماً شیره انگور، خرما، انجیر یا توت) است که در خاورمیانه به ویژه ایران، ترکیه و کشورهای عربی، محبوبیت زیادی دارد و حتی در طب سنتی ایران نیز بسیار به آن توجه می شود.

یک مطالعه که در مجله Journal of Human Hypertension منتشر شده است، نشان می دهد که مصرف 50 گرم طحینه (ارده کنجد) به طور قابل توجهی باعث کاهش فشار خون دیاستولیک و ضربان قلب شده است. همچنین این مصرف به بهبود عملکرد اندوتلیوم (لایه داخلی رگ های خونی) کمک کرده است که برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید است. (منبع)

همچنین دوشاب یا شیره انگور (دبس) حاوی قندهای طبیعی و غنی از آهن است که برای تولید هموگلوبین و پیشگیری از کم خونی ضروری است و باعث افزایش سریع انرژی می شود و آن را جایگزین سالم تری برای شکر تصفیه شده می کند.

ارده چیست و از چیزی بدست می آید؟

ارده کنجد که در ترکیه و کشورهای عربی به آن طحینه (tahin یا tahini) گفته می شود، یکی از فرآورده های طبیعی است که از دانه های کنجد پوست کنده و آسیاب شده به دست می آید. این ماده کرم رنگ و خمیری شکل، سرشار از چربی های سالم، پروتئین و مواد معدنی است.

این ماده غذایی به دلیل بافت نرم و طعم ملایم خود، به تنهایی یا در ترکیب با مواد دیگر مانند عسل، چهار شیره (شیره انگور، توت، خرما و انجیر)، شیرعسل یا هر ماده شیرین طبیعی دیگر همراه با گردو مورد استفاده قرار می گیرد و در تهیه بسیاری از غذاها و شیرینی های سنتی نقش اساسی دارد.

شیره چیست و از چه چیزی بدست می آید؟

شیره نیز محصولی طبیعی است که از عصاره گیری میوه هایی مانند انگور، توت، خرما یا انجیر تولید می شود که با حفظ طعم و خواص اصلی میوه، سرشار از قندهای طبیعی، ویتامین ها و مواد معدنی مفید مانند آهن، پتاسیم و منیزیم می باشد.

این فرآورده به عنوان یک شیرین کننده طبیعی و سالم جایگزینی مناسب برای شکر سفید است و به دلیل خواص درمانی گسترده، از قرن ها پیش در رژیم های غذایی مردم خاورمیانه و شمال آفریقا جایگاه ویژه ای داشته است و همچنان به عنوان یک منبع تغذیه ای کامل و طبیعی، مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکیبات و ارزش غذایی ارده و شیره

ارده شیره به دلیل ترکیب مواد مغذی متنوع، یکی از کامل ترین و مفیدترین خوراکی های طبیعی محسوب می شوند. این دو ماده، به تنهایی دارای ارزش غذایی بالایی هستند و با ترکیب شان، منبعی غنی از انرژی و مواد مورد نیاز بدن را تأمین می کنند.

اما ترکیبات مغذی ارده و شیره چه چیزهایی هستند:

• آمینو اسیدهای ضروری: منبعی عالی از آمینو اسیدهای ضروری که بدن قادر به تولید آن ها نیست.
• چربی های سالم: حاوی چربی های غیراشباع به ویژه اسیدهای چرب امگا 6.
• پروتئین ها: سرشار از پروتئین های گیاهی
• ویتامین های گروه B: حاوی ویتامین های تیامین (B1)، نیاسین (B3) و فولات (B9).
• مواد معدنی ضروری: منیزیم، فسفر، مس و منگنز، آهن و کلسیم
• فیبر غذایی
• آنتی اکسیدان ها

ارزش غذایی ترکیب ارده و شیره (برای ۱۰۰ گرم):

• کالری: حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلوکالری
• چربی: حدود ۲۵ تا ۳۰ گرم (چربی اشباع: ۳ تا ۵ گرم / چربی غیراشباع: ۲۰ تا ۲۵ گرم)
• پروتئین: حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم
• کربوهیدرات: حدود ۴۰ تا ۵۵ گرم (قند: ۳۰ تا ۴۵ گرم / بسته به نوع شیره)
• فیبر: حدود ۵ تا ۷ گرم
• کلسیم: حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلی گرم
• آهن: حدود ۲ تا ۳ میلی گرم
• منیزیم: حدود ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم

خواص و فواید ارده شیره برای سلامتی مردان و زنان

1- تقویت سیستم قلبی عروقی، تنظیم فشار خون و کلسترول

ترکیب ارده و شیره به دلیل وجود چربی های غیر اشباع مفید و آنتی اکسیدان های قوی مانند سزامین و سزامولین که در کنجد یافت می شوند، برای سلامت قلب بسیار مفید است و خطر حملات قلبی و سکته را کاهش می دهد. این ترکیبات با کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) از تجمع چربی در رگ ها و بروز بیماری هایی مانند تصلب شرایین جلوگیری می کنند.

پتاسیم و منیزیم موجود در ارده شیره باعث تنظیم فشار خون و پتاسیم موجود در آن، باعث کاهش اثر سدیم در بدن می شود و منیزیم نیز با شل کردن دیواره های عروق، جریان خون را بهبود می بخشد. پس خواص این ترکیب برای افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند یا در معرض خطر بیماری های قلبی و عروقی هستند، گزینه ای سالم است​​.

2- پیشگیری از کم خونی

شیره (به ویژه شیره انگور و خرما) منبعی غنی از آهن است که برای تولید هموگلوبین و انتقال اکسیژن به سلول ها ضروری است. مصرف ارده و شیره علی الخصوص برای زنان باردار، کودکان و افراد مبتلا به کم خونی توصیه می شود. این خاصیت می تواند خستگی مزمن ناشی از کمبود آهن را کاهش داده و انرژی کلی بدن را افزایش دهد​​.

3- تأمین انرژی مورد نیاز روزانه

به دلیل وجود قندهای طبیعی در شیره و چربی های سالم در ارده، این خوراکی منبعی عالی برای تأمین انرژی فوری است. این خاصیت به ویژه برای افرادی که فعالیت بدنی بالا دارند، ورزشکاران و حتی دانش آموزان در حال تحصیل بسیار مؤثر است.

قندهای طبیعی موجود در شیره به سرعت جذب می شوند و چربی های ارده انرژی پایدارتری را در طول روز فراهم می کنند​​.

10- تقویت قوای جنسی مردان

در طب سنتی اسلامی، ترکیب ارده و شیره به عنوان یک تقویت کننده قوای جنسی و دارای خواص درمانی برای زود انزالی شناخته می شود. این خاصیت به دلیل وجود ویتامین ها و مواد معدنی مغذی است که انرژی و استقامت بدن را افزایش می دهند​​.

ارده که از دانه کنجد تهیه می شود، حاوی اسیدهای چرب غیراشباع از جمله امگا 6 است. این چربی ها برای حفظ سلامت سلول ها و افزایش تولید هورمون های جنسی ضروری هستند. برخی مطالعات نشان داده اند که اسیدهای چرب غیراشباع می توانند به بهبود کیفیت اسپرم کمک کنند.

11- بهبود عملکرد رحم و افزایش شیر مادران

همانطور که گفتیم، کنجد کوبیده شده و ساییده شده (ارده) سرشار از پروتئین های گیاهی، اسیدهای چرب غیراشباع، ویتامین E و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن و منیزیم است که برای رشد و تکامل جنین ضروری هستند. همچنین انواع مختلف شیره ها حاوی قندهای طبیعی، ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن و کلسیم هستند که سیستم ایمنی بدن مادر تازه فارغ شده را از هر لحاظ تقویت می کنند.

ترکیب ارده و شیره به تقویت رحم در زنان و افزایش شیر مادران کمک می کند. همچنین برای جبران خون از دست رفته در زمان زایمان و تقویت عمومی بدن پس از زایمان مؤثر است​. اما دیگر مزایای این ترکیب معجزه آسا برای قبل، حین و بعد حاملگی زنان چیست؟

• بهبود کیفیت تخمک گذاری و افزایش شانس بارداری
• جلوگیری از بروز عفونت ها در دوران بارداری
• تنظیم هورمون ها، کاهش التهاب در ناحیه رحم و تخمدان ها و جلوگیری بروز مشکلاتی مانند تنبلی تخمدان
• پیشگیری از کم خونی در دوران بارداری

12- حفظ سلامت دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی

ارده و شیره حاوی کلسیم و فسفر هستند که به تقویت مینای دندان کمک کرده و خطر پوسیدگی دندان ها را کاهش می دهند​.

13- کاهش التهاب معده و روده

ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در این خوراکی به ترمیم زخم های معده و کاهش التهابات معدوی و روده ای کمک می کنند. این خاصیت علاوه بر بهبود عملکرد دستگاه گوارش، خاصیت درمانی برای اختلالات کبد و کلیه هم دارد.

عوارض و مضرات استفاده زیاد از ارده و شیره برای سلامتی بدن

• چاقی و افزایش وزن

ارده و شیره کالری بسیار بالایی دارند و مصرف بیش از حد آن ها می تواند منجر به اضافه وزن شود، به ویژه در افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند یا سبک زندگی کم تحرکی دارند​​.

• مشکلات گوارشی

مصرف بیش از حد ممکن است باعث نفخ یا سنگینی معده شود، به ویژه در افرادی که دستگاه گوارش حساس دارند​.

• مشکلات صفراوی

ارده و شیره به دلیل طبع گرم، می توانند در افراد گرم مزاج موجب افزایش صفرا، خارش بدن یا حتی جوش های پوستی شوند. در موارد شدید، زیاده روی در مصرف می تواند منجر به مشکلات جدی تر مانند سرگیجه یا التهاب کبد شود​​.

• افزایش قند خون

شیره، به ویژه در ترکیب با ارده، حاوی مقادیر زیادی قند طبیعی است که می تواند باعث افزایش سطح قند خون شود. این امر به ویژه برای افراد دیابتی یا دارای مقاومت به انسولین خطرناک است​.

• احتمال بروز آلرژی

افرادی که به کنجد یا ترکیبات موجود در شیره حساسیت دارند، ممکن است پس از مصرف ارده و شیره دچار واکنش های آلرژیک شوند، از جمله خارش، قرمزی پوست یا علائم گوارشی​.

• ایجاد عدم تعادل در طبع بدن

مصرف مداوم و زیاد این خوراکی بدون در نظر گرفتن طبع بدن می تواند تعادل مزاج را برهم بزند. برای افراد گرم مزاج توصیه می شود که ارده و شیره را با مواد سرد مانند سرکه یا ماست ترکیب کنند تا تعادل حفظ شود​.

شرایط نگهداری ارده و شیره در محیط های مختلف

• نگهداری در جای خشک و خنک: به دلیل وجود اسیدهای چرب غیراشباع در این ترکیب، بهتر است ارده و شیره در محیطی خشک و خنک نگهداری شوند تا از اکسید شدن چربی ها جلوگیری شود​​.
• دور از نور مستقیم خورشید: قرار گرفتن در معرض نور خورشید و گرما می تواند باعث فاسد شدن روغن کنجد موجود در ارده و کاهش کیفیت شیره شود​​.
• جلوگیری از ورود رطوبت: برای جلوگیری از رشد باکتری ها یا تغییر بافت، از تماس ارده و شیره با رطوبت یا استفاده از قاشق مرطوب خودداری کنید​.
• محکم بستن درب ظرف: پس از هر بار استفاده، درب ظرف را کاملاً محکم ببندید تا از ورود هوا و آلودگی جلوگیری شود​.
• عدم نگهداری در یخچال: نگهداری در یخچال می تواند باعث سفت شدن بافت ارده و شیره شود. بنابراین بهترین مکان، دمای اتاق با تهویه مناسب است​.
• توجه به تاریخ مصرف: ارده و شیره بهتر است در مدت حداکثر 6 ماه پس از خرید حتماً باید مصرف شوند. پس هنگام خرید، به تاریخ تولید و انقضا دقت کنید​.

سوالات متداول

طبع ارده شیره گرم است یا سرد؟

در طب سنتی ایران گفته می شود که ترکیب ارده و شیره، مزاجی گرم و تر دارد. این ترکیب به دلیل خواص گرمایی اش، برای مقابله با سردی (سرد مزاجی) و رطوبت بدن بسیار مفید است. گرم مزاجان بهتر است این خوراکی را همراه با موادی مانند سرکه یا ماست مصرف کنند تا تعادل طبع حفظ شود​.

استفاده از ارده شیره باعث کاهش وزن می شود؟

به دلیل کالری بالا، مصرف کنترل شده آن در رژیم کاهش وزن ممکن است مفید باشد، زیرا احساس سیری طولانی مدت ایجاد می کند. در داخل متن به میزان مصرف روزانه آن در رژیم غذایی اشاره کردیم.

آیا افراد دیابتی می توانند ارده و شیره مصرف کنند؟

مصرف آن باید با مشورت پزشک و در مقادیر کم انجام شود زیرا هر نوع شیره ای از میوه ها حاوی قند طبیعی است.

خواص شیره توت و ارده چیست؟

شیره توت دارای مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها است؛ از این رو خواص ضدالتهابی داشته و از بروز التهاب در بدن جلوگیری می کند. در روی دیگر سکه، ارده به عنوان منبع غنی از پروتئین، کلسیم و اسیدهای چرب امگا ۳، به تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت استخوان ها کمک می کند.

کمترین چیزی که ترکیب ارده با شیره توت به شما هدیه می دهد، تأمین آهن و مواد مغذی ضروری بدن است که در ادامه به رفع کم خونی و فقر آهن، افزایش انرژی روزانه و بهبود عملکرد مغز (تقویت حافظه) منجر می شود.

چه تفاوتی بین انواع شیره (خرما، انگور، توت و انجیر) وجود دارد؟

هر نوع شیره خواص خاص خود را دارد؛ شیره خرما برای انرژی، شیره انگور برای کم خونی، شیره انجیر برای سلامت دستگاه گوارش و شیره توت برای کاهش سطح کلسترول و کنترل قند خون مفید است.

آیا مصرف ارده و شیره انگور برای کودکان هم مفید است؟

بله این ترکیب به رشد استخوان ها و تأمین انرژی کودکان کمک می کند اما باید به مقدار مناسب مصرف شود زیرا مصرف زیاد آن، انرژی را دوچندان کرده و ضربان قلب را افزایش می دهد.

چگونه می توان ارده شیره را در رژیم غذایی روزانه گنجاند؟

این ترکیب می تواند به عنوان صبحانه، روی نان یا بیسکویت، یا به صورت افزودنی به دسرها و شیرینی ها استفاده شود.

آیا ترکیب ارده و شیره باعث ایجاد حساسیت می شوند؟

افرادی که به کنجد حساسیت دارند، پس از مصرف ارده علائم آلرژیک مانند خارش، قرمزی، تورم پیدا می کنند و شاید باعث ایجاد مشکلات تنفسی در آنها شود. همچنین مصرف مقادیر زیاد قندهای طبیعی موجود در انواع شیره ها می تواند منجر به علائمی مانند نفخ یا مشکل در هضم شود، اما احتمالاً کمتر باعث حساسیت می شوند.