اهمیت آب برای بدن انسان چیست + فواید آب بر بدن

• 1401/12/13
• اشتراک گذاری
• 4 از 5

شاید تا به‌حال شنیده باشید که آب در بدن معجزه می‌کند و مصرفِ زیاد آب، موجب دفع سموم از بدن می‌شود و مزایای بی‌شماری دارد. البته نمی‌توان این حقیقت را انکار کرد که نوشیدن آب برای سلامتی ما ضروری است،

 ولی میزان دقیق آبی که باید به طور روزانه مصرف کنیم چقدر است و چطور متوجه شویم که آیا بدن ما به اندازه‌ی کافی آب دریافت می‌کند یا خیر؟ در مقاله‌ی پیش رو، این مسأله بر اساس مطالعات انجام شده (و نه گزارش‌های فردی و موردی) مورد بررسی قرار می‌گیرد تا میزان مصرف آب مناسب برای سلامت جسمی و ذهنی، مشخص شود و اساساً ببینیم که فواید نوشیدن آب برای بدن چیست. 

 

فواید نوشیدن آب 

بدن ما حدوداً از ۶۰ درصد آب تشکیل شده است و به طور مداوم در حالِ از دست دادن آبی است که عمدتاً از طریق ادرار یا عرق از بدن خارج می‌شود. گزینه‌های بسیار متفاوتی در مورد اینکه هر روز باید چقدر آب بنوشیم، وجود دارد. معمولاً مقامات بهداشتی توصیه می‌کنند که ۸ لیوانِ ۸ اونسی (حدوداً ۲۵۰ گرم یا ۲۵۰ سی‌سی) آب بنوشیم که برابر با حدود ۲ لیتر یا نیم گالن آب است. این همان قانون ۸×۸ است که به راحتی می‌توان آن را به خاطر سپرد. 

با این حال، معلم‌های بهداشت دیگری نیز وجود دارند که عقیده دارند بدن ما همواره در آستانه از دست دادنِ آب است و باید همیشه در طول روز آب بنوشیم، حتی وقتی که تشنه نیستیم. این مسأله نیز مانند اغلب موارد دیگر، به فرد بستگی دارد و عوامل (درونی و بیرونی) فراوانی وجود دارد که در نهایت بر میزان نیاز ما به آب تأثیر می‌گذارد. 

 

در این مقاله قصد دارم به بعضی از مطالعاتِ انجام شده در مورد مصرف آب و اینکه این مسأله تا چه حد بر عملکرد بدن و مغز ما تأثیر می‌گذارد نگاهی بیندازم و سپس توضیح دهم که چگونه می‌توانیم به راحتی، میزان مصرف آب را با نیاز‌های فردی خود تطبیق دهیم. 

آیا نوشیدن آبِ بیشتر، میزان انرژی در بدن را افزایش می‌دهد و موجب بهبود عملکرد مغز می‌شود؟ 

• کاهش انرژی و عملکرد مغز

بسیاری از افراد ادعا می‌کنند که اگر ما در طول روز به بدن خود آب نرسانیم، میزان انرژی و عملکرد مغز ما کاهش می‌یابد. در واقع مطالعات فراوانی انجام شده که این ادعا را تأیید می‌کند. در مطالعه‌ای انجام گرفته بر روی گروهی از زنان، از دست دادن مایعاتِ بدن به میزان ۱. ۳۶ درصد از وزن بدن، پس از ورزش کردن، موجبِ اختلال در خلق‌و‌خو و تمرکز در آنان شد و در عین حال دفعات سردرد را نیز در آنان افزایش داد مطالعات دیگری نیز نشان داده است که از دست دادن خفیفِ آب بدن (به میزان ۱ تا ۳ درصد از وزن بدن) در نتیجه ورزش یا گرمای هوا می‌تواند بر جنبه‌های فراوان دیگری از عملکرد مغز، تأثیر منفی داشته باشد اما فراموش نکنید که ۱ درصد از وزن بدن، مقدار نسبتاً قابل توجهی است. 

 

این اتفاق بیشتر زمانی رخ می‌دهد که در شرایطی مانند ورزش کردن یا هوای گرم، زیاد عرق می‌کنید. کم‌آبیِ خفیف می‌تواند بر عملکرد فیزیکی نیز تأثیر منفی بگذارد و موجبِ کاهش استقامت بدن شود. نداشتن انرژی کافی برای انجام کار‌های روزانه بسیار آزاردهنده است. یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این مشکل کمبود آب در بدن است. به این صورت فرد مدام با احساس خستگی، خواب آلودگی، بی‌حالی و ضعف روبرو می‌شود. این احساس ضعف می‌تواند مشکلاتی مانند کمردرد و سردرد نیز در افراد ایجاد کند. مهم‌ترین اهمیت آب برای بدن انسان این است که خوردن آب باعث اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن شده و قلب عملکرد بهتری خواهد داشت. 

 

نتیجه‌گیری: کم‌آبیِ خفیفِ ناشی از ورزش یا گرمای هوا، می‌تواند بر عملکرد فیزیکی و ذهنی تأثیراتی منفی بگذارد.

 

 

تأثیر آب بر وزن بدن

 

ادعا‌های زیادی مطرح شده است که بر اساس آن‌ها، نوشیدنِ آب بر وزن بدن تأثیر می‌گذارد و با نوشیدن آب بیشتر، سوخت‌و‌ساز بدن افزایش یافته و اشتها کاهش می‌یابد. بر اساس ۲ مطالعه، نوشیدن ۵۰۰ میلی‌لیتر آب می‌تواند به طور موقت، سوخت‌و‌ساز بدن را به میزان ۲۴ تا ۳۰ درصد افزایش دهد فواید نوشیدن آب محققان برآورد می‌کنند که نوشیدن ۲ لیتر آب در روز، می‌تواند مصرف انرژی در بدن را تا حدود ۹۶ کالری در روز افزایش دهد. برای این منظور بهتر است آب سرد بنوشید، زیرا بدن مجبور می‌شود انرژی (کالری) مصرف کند تا دمای آب نوشیده شده را برایِ رسیدن به دمای بدن، گرم کند. 

نوشیدن آب، حدود نیم ساعت پیش از غذا نیز میزان کالریِ مصرفی در افراد، به ویژه افراد مسن را کاهش می‌دهد. در مطالعه‌ای نشان داده شده، افرادی که در حالِ رژیم لاغری بودند و پیش از غذا، ۵۰۰ میلی‌لیتر آب می‌نوشیدند، ۴۴ درصد بیش از افراد دیگر، در طول دوره‌ای ۱۲ هفته‌ای وزن کم کردند به طور کلی، به نظر می‌رسد که نوشیدن مقدار کافیِ آب (به ویژه پیش از غذا) نقش قابل توجهی در کاهش وزن دارد، به ویژه در صورتی که با رژیم غذایی سالمی نیز همراه شده باشد. 

 

نتیجه‌ گیری: نوشیدن آب می‌تواند موجب افزایش ملایم و موقتی سوخت‌و‌ساز بدن شود و نوشیدن آب حدود نیم ساعت پیش از غذا نیز می‌تواند موجب شود تا فرد غذای کمتری مصرف کرده و کالری کمتری دریافت نماید. 

• برطرف کردن برخی از بیماری‌ ها

در میان مشکلات سلامتی، مواردی وجود دارد که ممکن است واکنش خوبی نسبت به مصرف آب داشته باشند: 

 

یبوست: افزایش مصرف آب می‌تواند به جلوگیری از یبوست (که مشکل بسیار رایجی است) کمک کند. 

سرطان: مطالعاتی انجام گرفته که نشان می‌دهد خطر ابتلا به سرطان مثانه و روده بزرگ در افرادی که آبِ بیشتری می‌نوشند کمتر است، البته مطالعات دیگر هیچ رابطه‌ای میان آن‌ها نیافته‌اند. 

سنگ کلیه: ظاهراً افزایش مصرف آب، خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می‌دهد. 

آکنه و آب‌رسانی: گزارش‌های موردیِ فراوانی در مورد نقشِ آب در آب‌رسانیِ پوست و کاهش آکنه، بر روی اینترنت وجود دارد، ولی من هیچ مطالعه‌ای را نیافتم که این ادعا را تأیید یا رد کند. 

 

نتیجه‌گیری: یکی از فواید نوشیدن آب بیشتر این است که می‌تواند به جلوگیری از ابتلا به برخی مشکلات سلامتی، مانند یبوست و سنگ کلیه کمک کند. 

 

آیا می‌توانیم مایعات دیگر را نیز در مصرف کلیِ آب خود در نظر بگیریم؟ 

• حفظ تعادل مایعات در بدن

آبِ ساده تنها چیزی نیست که موجبِ حفظِ تعادلِ مایعات در بدن می‌شود. نوشیدنی‌های دیگر و مواد غذایی نیز می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر حفظ این تعادل داشته باشند. یکی از باور‌های موجود این است که نوشیدنی‌های کافئین‌دار (مانند چای و قهوه) را نباید به حساب بیاوریم زیرا کافئین، ادرارآور است. ولی مطالعات نشان می‌دهند که این باور درست نیست، زیرا اثر ادرارآورِ این نوشیدنی‌ها بسیار ضعیف است. علاوه بر آن، بیشتر مواد غذایی نیز دارای آب هستند. گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و به ویژه میوه‌ها و سبزیجاتِ سرشار از آب، همگی دارای مقادیر قابل توجهی آب هستند. اگر شما چای یا قهوه بنوشید و مواد غذایی سرشار از آب بخورید، این احتمال وجود دارد که همین نوشیدنی‌ها و مواد غذایی، برای حفظ تعادل مایعات در بدن شما کافی باشند، البته در صورتی که زیاد عرق نکنید. پیشنهاد می شود مقاله درمان چاقی با گیاهان دارویی را مطالعه کنید.

 

نتیجه‌گیری: سایر نوشیدنی‌ها (از جمله نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه) نیز به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک می‌کنند و بیشتر مواد غذایی نیز دارای آب هستند. 

 

• خواص آب برای سلامت پوست

اهمیت آب برای بدن چیست؟ در پاسخ به این سؤال می‌توان به تأثیر آن در سلامت پوست اشاره کرد. سلامت پوست یکی از موارد بسیار مهمی است که افراد مخصوصا خانم‌ها اهمیت زیادی به آن می‌دهند. سلول‌های پوست بیشتر از تمام سلول‌های دیگر در معرض آسیب قرار داشته و می‌توانند سموم موجود در محیط را به خود جذب کنند. به این صورت پوست دچار آسیب شده و تازگی و شفافیت خود را از دست می‌دهد. نوشیدن آب یکی از بهترین روش‌ها برای داشتن پوستی سالم است. 

از بین بردن سموم پوست با نوشیدن آب بسیار راحت‌تر انجام می‌شود. زمانی که به اندازه کافی آب میل می‌کنید، جریان خون در سلول‌های پوستی شما بیشتر شده و به مرور زمان ناخالصی‌های جریان خود از بین ‌می‌روند. همچنین مصرف آب می‌تواند در بهبود چین و چروک‌های پوست نقش بسیار مهمی داشته باشد. 

• آب و سلامت قلب

افراد مخصوصا در سنین بالا بیشتر در معرض مشکلات و حملات قلبی قرار دارند. این حملات می‌تواند خطرات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشند، به اندازه‌ای که مرگ در اثر حملات قلبی بسیار شایع و نگران‌کننده است. آب بهترین و مفیدترین نوشیدنی برای کاهش احتمال حملات قلبی است و می‌تواند احتمال مرگ فرد را تا حد زیادی کاهش دهد. با توجه به تحقیقات انجام شده افرادی که در طول روز بیش از 5 لیوان آب می‌نوشند، احتمال مرگ بر اثر مشکلات قلبی در آن‌ها بسیار کاهش یافته و نسبت به افرادی که تنها دو لیوان آب می‌نوشند، 41 درصد کاهش دارد. برای سلامتی قلب و دوری از مشکلات قلبی حتماً آب بنوشید. 

• رسیدن به تناسب اندام با مصرف آب

اولین و مهم‌ترین قدم برای کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل مصرف آب است. داشتن رژیم غذایی اصولی در کنار ورزش کردن و مصرف آب به صورت منظم، می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی بر کاهش وزن شما داشته باشد. افرادی که به صورت منظم آب مصرف می‌کنند، بدن سالم‌تر با سوخت و ساز مناسب‌تری دارند. علاوه بر آن مصرف آب می‌تواند جایگزین بسیار مناسبی برای نوشیدنی‌های پرکالری باشد و علاوه بر سلامتی بدن، به کاهش وزن کمک کند. نوشیدن آب سرد باعث می‌شود بدن فعالیت بیشتری برای گرم کردن آن انجام دهد. به این صورت با نوشیدن آب می‌تواند به فرآیند لاغر شدن و از بین بردن چربی‌های بدن خود کمک زیادی داشته باشید. حتماً در برنامه ورزشی و کاهش وزن خود از آب کافی استفاده کنید. پیشنهاد می شود مقاله طرز تهیه سوپ زنجبیل را مطالعه کنید.

• بهبود عملکرد سلول‌ های بدن

زمانی که فرد آب کافی می‌نوشد، از طریق جریان خون، مایع سلولی موردنیاز سلول‌های فراهم شده و در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد. اهمیت مصرف آب برای بدن این است که آب می‌تواند شرایط و عملکرد سلول‌های بدن را تا حد زیادی بهبود دهد. سلول‌های بدن فعالیت‌های مانند جذب و هضم غذا را انجام می‌دهند که در صورت مصرف کافی آب این فرآیند بهتر انجام می‌شود. علاوه بر آن با مصرف آب، حرارت بدن در حالت متعادلی قرار می‌گیرد. 

• رفع سوزش معده با مصرف آب کافی

یکی از رایج‌ترین مشکلات معده که باعث آزار و اذیت فرد می‌شود، سوزش معده است. در بسیاری از مواقع سوزش معده در اثر کمبود آب در بدن ایجاد می‌شود. به این دلیل مصرف منظم آب می‌تواند اسید معده را از بین برده و سوزش را تا حد زیادی کاهش دهد. علاوه بر آن مصرف آب فرآیند هضم غذا را در معده ساده‌تر کرده و معده در شرایط بهتری قرار می‌گیرد. آب‌ها انواع مختلفی دارند و برخی از آن‌ها برای رفع مشکلات معده مناسب‌تر هستند. از این رو بهتر است ابتدا شرایط معده توسط پزشک به طور کامل بررسی شده و سپس با توجه به خواص انواع آب مانند آب معدنی، آب آشامیدنی و ... بهترین گزینه را انتخاب کنید. پیشنهاد می شود مقاله کتلت رژیمی را مطالعه کنید.

• مصرف آب و تأثیر آن در کاهش استرس

درصد بالایی از بافت‌های مغز از آب تشکیل شده‌اند. شاید توجه کرده باشید که در زمان‌هایی که احساس تشنگی می‌کنید، نمی‌توانید برای انجام کار‌های مختلف تمرکز داشته باشید. در زمان تشنگی مغز توانایی انجام کار نداشته و باید حتماً آب کافی بنوشید. با نوشیدن آب فشار‌های وارده بر مغز کاهش یافته و می‌توانید فعالیت‌های موردنظر را انجام دهید. در تمام روز و هنگام انجام فعالیت‌های مختلف آب خوردن را فراموش نکنید. سرکار، در منزل، در حین ورزش کردن و ... باید آب کافی بنوشید تا انرژی کافی برای انجام فعالیت‌های خود داشته باشید. 

 

سخن آخر

 

آب بهترین و مناسب‌ترین نوشیدنی برای افراد در سنین مختلف است. با مصرف آب کارکرد تمام قسمت‌های بدن بهبود یافته و با انرژی و تمرکز بالایی می‌توانید فعالیت‌های موردنظر خود را انجام دهید. افرادی که آب خوردن را فراموش می‌کنند با مشکلات و بیماری‌های مختلفی روبرو می‌شوند. سعی کنید به صورت روزانه 8 لیوان آب بنوشید تا تأثیر آن را در بدن خود به خوبی احساس کنید. افرادی که آب کافی می‌نوشند از بیماری‌های مختلفی در امان بوده و احساس بهتری خواهند داشت.