رژیم نقرس | لیست غذاهای مناسب و مضر + توصیه‌های مهم

آیا می‌دانستید که برای بیماران نقرس، رعایت رژیم غذایی مناسب می‌تواند به بهبود علائم بیماری و کاهش خطر بروز حملات نقرس کمک کند. رژیم نقرس یک رژیم غذایی است که برای کاهش علائم بیماری نقرس پیشنهاد می‌شود و شامل محدودیت مصرف غذاهای با سطح بالای پورین مانند گوشت قرمز، ماهیچه‌، ماهی، خرما، شیرینی، قهوه و الکل است.

علاوه بر محدودیت مصرف برخی غذاها، محصولات لبنی کم‌چرب و فیبر، مانند حبوبات و سبزیجات، و میوه‌هایی مانند آناناس، توت‌فرنگی، آلو، گیلاس و هلو نیز در این رژیم توصیه می‌شود که به کاهش سطح اسیداوریک در بدن کمک می‌کنند. رعایت وزن مناسب، تمرین منظم و کاهش استرس و همچنین افزایش مصرف آب و مایعات، شربت‌های گیاهی و آبمیوه‌های طبیعی بهبود علائم نقرس را تسریع می‌کند. برای کاهش استرس، می‌توانید از تمرین‌های ورزشی آرام مانند یوگا، ماساژ، موسیقی و تنفس عمیق استفاده کنید.

مشاوره با پزشک یا متخصص تغذیه قبل از شروع رژیم غذایی نقرس بسیار مهم است، به‌خصوص برای بیمارانی که داروهایی مثل دیورتیک‌ها، کلسیم کانال بلاکرها، و محصولات فشارخون بالا مصرف می‌کنند. باید متذکر شویم که رژیم غذایی نقرس درمان نیست، اما ممکن است خطر حملات مکرر نقرس را کاهش دهد و پیشرفت آسیب مفاصل را کند نماید. در این مطلب از غفاری دایت بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

نقرس چیست؟

نقرس (به انگلیسی: Gout) یک بیماری التهابی و شکل دردناکی از آرتریت است که به دلیل افزایش سطح اسیداوریک در خون و تشکیل توده‌هایی به نام کریستال‌های اورات در داخل و اطراف مفاصل و بافت‌های بدن می‌شود. این بیماری باعث درد و التهاب مفاصل، انگشتان دست‌وپا، و حتی کلیه‌ها می‌شود. اسیداوریک زمانی تولید می‌شود که بدن، ماده شیمیایی به نام پورین را تجزیه می‌کند. پورین به طور طبیعی در بدن شما وجود دارد، اما در برخی مواد غذایی نیز یافت می‌شود.

علت افزایش سطح اسیداوریک در بدن معمولاً به‌خاطر تغذیه نامناسب و مصرف غذاهایی با سطح بالای پورین مانند گوشت قرمز، دریاچه، سرخ‌کردنی‌ها، نوشابه، آب‌پرتقال و الکل است که می‌تواند باعث افزایش میزان اسیداوریک در خون و افزایش خطر ابتلا به نقرس شود.

علاوه بر این، مشکلات ژنتیکی، چاقی، مصرف الکل، استرس و برخی داروها نیز می‌تواند عوامل خطرزای بیماری نقرس باشند. در صورت عدم درمان، بیماری نقرس می‌تواند باعث آسیب به مفاصل، کلیه‌ها و دیگر اعضای بدن شود.

اهداف رژیم نقرس

درمان سریع نقرس وجود ندارد و درمان آن نیازمند رعایت رژیم غذایی مناسب، مصرف داروهای تسکین درد و التهاب و در موارد شدیدتر، مراجعه به پزشک متخصص است. اما با تغییر در نوع و میزان مواد غذایی مصرفی و رعایت رژیم غذایی مناسب، می‌توان به کاهش خطر ابتلا به نقرس و بهبود علائم آن کمک کرد. رژیم غذایی نقرس برای کمک به شما طراحی شده است تا:

• به وزن سالم و عادات غذایی خوب دست پیدا کنید
• از برخی، اما نه همه، غذاهای حاوی پورین خودداری کنید
• از غذاهایی استفاده کنید که می‌توانند سطح اسید اوریک را کنترل کنند.
• بخش‌های متوسطی از غذاهای سالم مصرف کنید.

تأثیرات مثبت رژیم غذایی نقرس بر سلامتی

رعایت رژیم غذایی مناسب در نقرس، می‌تواند به بهبود علائم این بیماری کمک کند و از شدت درد و التهاب کاهش بدهد. همچنین، رژیم غذایی نقرس می‌تواند به کاهش میزان اسیداوریک و آثار منفی آن بر روی بدن و همچنین بهبود کیفیت زندگی و سلامتی افراد مبتلا به این بیماری کمک کند. برخی از تأثیرات مثبت رژیم غذایی نقرس عبارت‌اند از:

• کاهش درد و التهاب مفاصل و بافت‌های نرم
• کاهش میزان اسیداوریک در خون و جلوگیری از تشکیل توده‌های بلوری در مفاصل
• کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، چربی خون و فشارخون بالا که از عوارض نقرس است
• کمک به کنترل وزن و پیشگیری از چاقی که می‌تواند موجب تشدید علائم نقرس شود
• تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی مانند التهاب‌های مزمن و سرطان

غذاهای مضر برای نقرس | تأثیرات منفی مصرف غذاهای ممنوع در رژیم غذایی نقرس

غذاهای قابل محدودیت یا ممنوع در رژیم غذایی نقرس، می‌توانند منجر به افزایش سطح اسیداوریک در خون شوند و تشدید علائم بیماری نقرس گردند. به‌طورکلی، مصرف غذاهای ممنوع در رژیم غذایی نقرس می‌تواند منجر به تشدید علائم بیماری شود و برای افرادی که به نقرس مبتلا هستند، بهتر است از این غذاها اجتناب کنند. بعضی از این غذاها شامل موارد زیر هستند:

• گوشت قرمز، سوسیس و کالباس حاوی مقدار زیادی پورین است که به میزان اسیداوریک اضافه می‌کند و دریافت مقدار زیادی پروتئین حیوانی
• ماهی‌هایی که حاوی مقدار بالای آمینواسید هستند و ماهی‌هایی که در دریاچه‌های کوچک زندگی می‌کنند، می‌توانند آلودگی‌هایی مانند جیوه را در خود جای دهند که می‌تواند باعث افزایش سطح اسیداوریک در بدن شود.
• مصرف الکل و نوشیدنی‌های حاوی کافئین می‌تواند باعث افزایش سطح اسیداوریک در بدن شود و علائم نقرس را تشدید کند.
• میوه‌هایی مانند توت، تمشک و انگور شیرین حاوی مقادیر زیادی پورین هستند و جزو میوه‌های مضر برای نقرس محسوب می‌شوند.
• مصرف زیاد نمک می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود که می‌تواند علائم نقرس را تشدید کند.
• حبوباتی مانند عدس، لوبیا، نخود و نیز برخی مغزهای روغنی مانند بادام، فندق و گردو به دلیل حاوی پورین‌های بالا، به‌عنوان حبوبات مضر برای نقرس و غذاهای قابل محدودیت در رژیم غذایی نقرس محسوب می‌شوند.
• مواد غذایی حاوی مقدار بالای چربی؛ مانند پیتزا، بیسکویت و کیک و همچنین نوشابه‌ها و شربت‌های قند دار و سبوس‌های غلات و نان کامل

بهترین رژیم غذایی نقرس | روش‌های درمان نقرس با رژیم غذایی

رژیم غذایی می‌تواند به‌عنوان یکی از روش‌های درمان نقرس استفاده شود. برخی از روش‌های درمانی و غذاهای قابل‌مصرف در رژیم نقرس عبارت‌اند از:

• محدودیت مصرف غذاهایی که دارای پورین هستند، مانند گوشت قرمز، ماهی، طعمه، ماهیچه، شیر، بیسکویت و آجیل.

• مصرف مواد غذایی حاوی پروتئین کم‌چرب مانند مرغ، گوشت چرخ‌کرده، تخم‌مرغ و لوبیا و ماهی‌های حاوی امگا ۳ مانند ماهی سالمون، ماهی قزل‌آلا
• نوشیدنی‌هایی مانند آب، چای سبز، شیرینی طبیعی، آب‌نبات، نوشابه‌های بدون قند و شربت طبیعی
• مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که دارای فیبر هستند، مانند سیب، گلابی، کلم، بامیه و خیار و همچنین میوه‌هایی که دارای ویتامین C هستند، مانند آلبالو، پرتقال، آناناس، کیوی  و سبزیجاتی مانند خیار، گوجه‌فرنگی، هویج، شلغم، کاهو، برگ کلم و سیب‌زمینی

• محدودیت مصرف الکل، به دلیل اینکه می‌تواند باعث افزایش سطح اوریک‌اسید در بدن شود.
• مصرف آب به میزان کافی، به دلیل اینکه می‌تواند باعث کاهش سطح اوریک‌اسید در بدن شود.

• مواد غذایی غنی از اسیدفولیک مانند سبزی‌ها و نخودفرنگی به‌عنوان یکی از مواد مفید در رژیم غذایی نقرس توصیه می‌شوند.
• برخی تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن قهوه در حد اعتدال، به‌ویژه قهوه معمولی کافئین‌دار، ممکن است با کاهش خطر ابتلا به نقرس همراه باشد.

نکات مهم در رعایت رژیم غذایی نقرس

رژیم لاغری 20 کیلویی می‌تواند برای افرادی که وزنشان ۱۰۰ کیلو به بالا هست بسیار مفید باشد. رعایت رژیم غذایی مناسب در درمان نقرس بسیار حائز اهمیت است. برخی از نکات مهم در رعایت رژیم غذایی نقرس عبارت‌اند از:

• برای جلوگیری از تشدید علائم نقرس باید روزانه حداقل ۸-۱۰ لیوان آب مصرف کنید.
• از مصرف محصولات شیرین مانند نوشیدنی‌های گازدار، شکلات، کیک و کلوچه‌های شیرین و... خودداری نمایید.
• اضافه وزن، خطر ابتلا به نقرس را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که کاهش تعداد کالری و کاهش وزن - حتی بدون رژیم غذایی با محدودیت پورین - سطح اسیداوریک را کاهش داده و تعداد حملات نقرس و همچنین استرس کلی روی مفاصل را کاهش می‌دهد. آیا می‌دانستید که می‌توانید با رژیم لاغری ۷ روزه  چند سایز به بهبود وزنتان کمک کنید.
• مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل که حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده هستند، همچنین میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C و فیبر را افزایش دهید. رژیم پالئو حداقلِ مواد فراوری شده را دارد و کربوهیدرات‌های ساده آن هم خیلی کم است.
• از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا خودداری و مصرف آب‌میوه‌های طبیعی شیرین را محدود کنید.
• با نوشیدن آب به‌خوبی هیدراته بمانید.
• مصرف چربی‌های اشباع شده از گوشت قرمز، مرغ چرب و لبنیات پرچرب را کاهش دهید. مصرف گوشت قرمز باید به حداقل ممکن کاهش یابد. بهتر است روی گوشت بدون چربی، ماهی و مرغ، لبنیات کم‌چرب و عدس به‌عنوان منابع پروتئین تمرکز کنید.
• از مصرف گوشت‌هایی مانند جگر، کلیه و نان‌های شیرین که سطح پورین بالایی دارند و باعث افزایش سطح اسیداوریک خون می‌شوند، خودداری کنید.
• برخی از انواع غذاهای دریایی مانند صدف، ساردین و ماهی‌تن نسبت به انواع دیگر، پورین بیشتری دارند. اما فواید کلی خوردن ماهی برای سلامتی ممکن است بیشتر از خطرات آن برای افراد مبتلا به نقرس باشد. وعده‌های متوسط ماهی می‌تواند بخشی از رژیم غذایی نقرس باشد.

یک نمونه منوی غذایی رژیم نقرس

صبحانه برای نقرس

• غلات سبوس‌دار و شیرین نشده با شیر بدون چربی یا کم‌چرب
• 1 فنجان توت‌فرنگی تازه
• قهوه
• آب

ناهار برای نقرس

• برش‌های سینه مرغ‌سوخاری (2 اونس) روی یک رول سبوس‌دار با خردل
• سالاد سبز مخلوط با سبزیجات، 1 قاشق غذاخوری آجیل، و سس سرکه بالزامیک و روغن‌زیتون
• شیر یا آب بدون چربی یا کم‌چرب

عصرانه برای نقرس

• گیلاس تازه ۱ فنجان
• آب

شام برای نقرس

• سالمون برشته
• لوبیاسبز بوداده یا بخارپز
• 1/2 تا 1 فنجان پاستا سبوس‌دار با روغن‌زیتون و فلفل
• آب
• ماست کم‌چرب
• 1 فنجان خربزه تازه
• نوشیدنی‌های بدون کافئین، مانند چای گیاهی

توصیه نهایی

همان‌طور که گفتیم رژیم غذایی نقرس شامل محدودیت مصرف غذاهای حاوی پورین است که می‌تواند به کاهش سطح اوریک‌اسید در بدن کمک کند و از شدت علائم نقرس بکاهد. علاوه بر این، رعایت این رژیم می‌تواند در کاهش وزن، بهبود کلسترول خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی نیز مؤثر باشد. بااین‌حال، بهتر است قبل از شروع هرگونه رژیم غذایی، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا از تناسب آن با وضعیت سلامتی خود اطمینان حاصل کنید.

بهترین رژیم لاغری کدام است؟ شاید این مهم‌ترین و بنیادی‌ترین سؤالی باشد که همه ما برای کاهش وزن خود دنبال پاسخ شایسته‌ای برای آن می‌گردیم. برای کاهش، افزایش یا تثبیت وزن؛ با کلیک بر روی دریافت برنامه غذایی، رژیم اختصاصی خود را دریافت نمایید.

سؤالات متداول

نقرس چیست؟

نقرس یک بیماری التهابی است که به دلیل افزایش سطح اسیداوریک در بدن ایجاد می‌شود و علائمی مانند درد مفاصل، تورم و التهاب را در اندام‌های مختلف بدن به دنبال دارد.

رژیم غذایی نقرس چیست؟

رژیم غذایی نقرس شامل محدودیت مصرف غذاهای با سطح بالای پورین و افزایش مصرف غذاهایی مانند سبزیجات، محصولات لبنی کم‌چرب، حبوبات و میوه‌ها است.

رژیم لاغری اورنیش چیست؟

رژیم لاغری اورنیش، نخستین بار توسط دکتر اورنیش تجویز شد که یک برنامه غذایی بسیار محدودکننده است و اغلب برای افرادی که به بیماری‌های قلبی دچار هستند، تجویز می‌شود.

آیا رژیم غذایی نقرس تأثیرات مثبتی بر سلامت دارد؟

بله رعایت رژیم غذایی نقرس می‌تواند علائم نقرس را کاهش داده و بهبودی سریع‌تر آن‌ها را در پی داشته باشد. همچنین، این رژیم غذایی می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند.

آیا رژیم غذایی نقرس برای همه مناسب است؟

خیر، رژیم غذایی نقرس برای افرادی که از بیماری نقرس رنج می‌برند، مناسب است. اما برای سایر افراد، این رژیم غذایی ممکن است لازم نباشد و حتی ممکن است باعث کاهش مصرف مواد مغذی شود.

طرز تهیه غذا برای نقرس  چگونه است؟

برای تهیه غذاهای مناسب در رژیم غذایی نقرس، بهتر است از گوشت‌های کم چرب، ماهی، سبزیجات، میوه‌های تازه، غلات کامل، نان‌های غلات کامل و لبنیات کم چرب استفاده کنید. مثلا می‌توانید غذاهایی مانند سالادهای سبزیجاتی، سوپ گوشت و سبزیجات، خوراک مرغ و سبزیجات و یا غذاهای دریایی مانند سوپ میگو و ماهی را تهیه کنید. همچنین می‌توانید از ادویه‌های مانند زردچوبه، فلفل سیاه، رزماری و سیر برای افزایش طعم غذا استفاده کنید. در هر صورت، بهتر است با مشاوره پزشک یا متخصص تغذیه، رژیم غذایی مناسب برای خودتان را تهیه کنید.

چه مقدار آب باید در رژیم غذایی نقرس مصرف شود؟

مصرف آب به میزان حداقل ۸ لیوان در روز برای افرادی که رژیم غذایی نقرس را رعایت می‌کنند، الزامی است. این امر کمک می‌کند تا اسیداوریک از بدن خارج و درمان نقرس سریع‌تر انجام شود.

 آیا می‌توان به‌صورت موقت رژیم غذایی نقرس را رعایت کرد؟

بله می‌توان به‌صورت موقت رژیم غذایی نقرس را رعایت کرد تا به کاهش علائم نقرس کمک شود. اما برای جلوگیری از بازگشت علائم نقرس، رعایت رژیم غذایی به‌صورت دائمی توصیه می‌شود.

آیا رعایت رژیم غذایی نقرس می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد؟

در برخی افراد، رعایت رژیم غذایی نقرس ممکن است باعث عوارضی مانند کاهش میزان گلبول‌های قرمز در خون و کاهش میزان ویتامین B12 شود. برای جلوگیری از این عوارض، مصرف مکمل‌های ویتامینی و مواد مغذی دیگر توصیه می‌شود.