طرز تهیه غذای کودک: غذای خانگی مقوی و مورد علاقه بچه ها

تبریک می‌گوییم! کودک شما وارد نیمه دوم یک‌سالگی خودش شده و آماده است تا هیجان‌انگیزترین نقطه عطف از زندگی خودش یعنی غذاخوردن را شروع کند. طرز تهیه غذای کودک ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید و حتماً نباید یک آشپز حرفه‌ای باشید! قبل از تغذیه کودک با غذای خانگی، مطمئن شوید که زمان غذا دهی به کودک فرا رسیده است. نوزادان معمولاً تا 6 ماهگی به هیچ چیز دیگری غیر از شیر مادر یا شیر خشک نیاز ندارند و معمولاً آماده هستند تا از 6 ماهگی به بعد شروع به غذا خوردن کنند. تغذیه با شیر مادر منحصراً تا شش ماهگی و همراه با غذاهای جامد تا حداقل یک سالگی توصیه می شود.

اگر علاقه‌مند به تهیه غذای کودک خودتان و به دنبال راهی فوق‌العاده سالم و کم‌هزینه برای ارضای اشتهای در حال تغییر او هستید، با ما همراه باشید تا با طرز تهیه انواع غذاهای سالم و مقوی برای کودک آشنا شوید و رشد صحیح و سلامت بدن او را تضمین نمایید.

راهنمای کلی تهیه انواع غذای کودک

برخی از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند غذادهی کودکشان را با میوه‌ها، سبزیجات، غلات و پروتئین‌های پوره شده شروع کنند. ازآنجایی‌که پوره‌ها که یک نوع غذای سنتی هم محسوب می‌شوند، به‌راحتی قورت داده می‌شوند، بسته به نظر پزشک اطفال، می‌توان آنها را کمی زودتر  و بین 4 تا 6 ماهگی شروع کرد.

غذای خانگی کودک می توان همان پوره غذایی باشد که برای بقیه اعضای خانواده سرو می‌کنید. این کار باعث می‌شود که کودک شما به خوردن غذای مشابه دیگران عادت کند.

به طور سنتی، والدین غذادهی کودکان خود را با غلات تک دانه یا سبزیجات و میوه های تک دانه (ترکیب، له شده یا نرم پخته شده) شروع می کنند. غذاهای خانگی معرفی شده در اینجا برای کودکان 6 تا 18 ماهه که هنوز وقت آن نرسیده که از پوره‌های غلیظ تری استفاده کنند، طراحی شده اند، هرچند که می‌توانید از آن‌ها برای نوزادان بزرگ‌تر و کودکان نوپا نیز استفاده کنید.

هر کدام از این طرز تهیه انواع غذای کودک را می توان طبق دستورالعملی که در اینجا گفته شده سرو کرد، یا اگر می خواهید خلاقیت به خرج دهید، می توانید بیش از یک مورد را با هم ترکیب کنید تا طعم های جدیدی ایجاد کنید!

بهترین، ساده ترین و قابل دسترس ترین راه برای تهیه غذای کودکان استفاده از مخلوط کن است. با مواد تازه و کمی آب، شیر مادر یا شیر خشک (برای رقیق کردن آن در صورت نیاز) می‌توانید به راحتی وعده‌های غذایی کودک خود را درست کنید؛ بدون اینکه در تجهیزاتی سرمایه گذاری کنید که ممکن است برای مدت زمان طولانی استفاده نکنید.

جدول مواد غذایی که کودک بعد از شش ماهگی می تواند از آنها تغذیه کند:

گروه مواد غذایی	اقلام غذایی
سبزیجات	بروکلی، گل کلم، نخود فرنگی، اسفناج، مارچوبه، جعفری، فلفل، هویج، کلم، آووکادو، لوبیا سبز، کلم پیچ و کدو تنبل
میوه ها	موز، سیب، انبه، زغال اخته، کیوی، گلابی، توت فرنگی، پاپایا، خربزه، هلو، آلو و پرتقال.
غذاهای غنی از نشاسته	سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، برنج، فرنی، بلغور جو دوسر، جو دوسر، ذرت، ارزن، کینوآ، آرد ذرت و نان
غذاهای غنی از پروتئین	گوشت (مرغ، بره، ماهی بدون استخوان)، تخم مرغ، حبوبات، عدس، لوبیا و توفو
لبنیات	ماست پاستوریزه پرچرب بدون عسل، شکر و شیرین کننده های مصنوعی

طرز تهیه غذاهای مقوی برای کودکان کم وزن

اگر کودک شما در مرحله ای است که می تواند به غیر از شیر مادر از غذا هم تغذیه کند، گزینه های مغذی متعددی در سوپرمارکت، مانند غلات غنی شده با آهن، برای تغذیه کودک خود دارید. اما اگر طرز تهیه غذای کودک خانگی را یاد بگیرید، تنوع بیشتری خواهید داشت. درست کردن غذای کودک توسط خودتان می تواند به کودکان کمک کند تا طعم های لذیذ بیشتری را تجربه کنند. علاوه بر این، با مدیریت قند و نمک اضافه شده، کنترل بیشتری بر تغذیه کودک خود دارید.

انواع پوره میوه ها مانند پوره آووکادو، پوره سیب، پوره بلوبری، پوره کیوی، پوره انبه، پوره هلو و پوره آناناس برای نوزادان 6 ماهه و بالاتر، بهترین غذای مقوی هستند. طرز تهیه پوره های میوه به غذای کودک یک راه عالی برای دادن یک غذای کم آلرژی زا به کودک است که سرشار از چربی های سالم می باشد. توصیه می کنیم حتماً از میوه های تازه استفاده کنید.

طرز تهیه غذای کودک 6، 7 و 8 ماهه

اگر تصمیم دارید غذادهی کودک خود را با پوره‌ها شروع کنید، می‌توانید آنها را از بیرون تهیه کنید یا خودتان آنها را در خانه درست کنید. اگرچه هر دو گزینه می‌توانند مغذی باشند، اما بسیاری از والدین از درست کردن غذای کودک خود لذت می‌برند، به‌ویژه از آنجایی که می تواند باعث افزایش اشتها کودک شود و به شما امکان می‌دهد بر هر چیزی که کودکتان می‌خورد کنترل داشته باشید.

مواد لازم برای تهیه پوره میوه ها

• انواع میوه: نصف فنجان (از هر کدام از میوه های معرفی شده فوق که قصد درست کردن پوره آن را دارید)
• آب، شیر مادر یا شیر خشک: نصف فنجان (توصیه می شود به کودک 6 ماهه شیر معمولی ندهید9
• ماست تهیه شده از شیر کامل: مقداری
• سس سیب: مقداری

نکات مهم در طرز تهیه پوره میوه ها به عنوان غذای کودک

• می توانید پوره میوه ها را با ماست شیر کامل یا بلغور جو دوسر بچه مخلوط کنید.
• برای نوزادانی که به نظر می‌رسد عاشق طعم هستند، مطمئن شوید که میوه های بسیار رسیده و شیرین را انتخاب کنید.
• اگر می‌خواهید به هر یک از این پوره‌ها، میوه یا سبزیجات، چربی یا پروتئین اضافه کنید، کافی است از کمی ماست شیر کامل، خامه نارگیل یا پوره آووکادو استفاده کنید.
• قبل از درست کردن پوره هایی مثل پوره کیوی یا انبه، آنها را میل کنید تا مطمئن شوید که خیلی ترش نباشند. اگر ترش بود، می توانید آن را با موز یا سس سیب مخلوط کنید.
• پوره انبه، روشن، خوش طعم و منبع عالی ویتامین های تقویت کننده سیستم ایمنی است.
• برای درست کردن پوره هلو، پوست هلو را جدا کنید.
• برای پوره موز از موز رسیده با لکه های قهوه ای استفاده کنید تا مطمئن شوید که پوره تان طعم شیرین دارد و هضم آن برای کودک آسان است. در ضمن برای جلوگیری از یبوست کودکان، در دادن موز به کودکان زیاده روی نکنید.
• پوره اناناس به تنهایی خوشمزه است، البته می توانید آن را با ماست ساده شیر کامل ترکیب کنید.
• پوره توت فرنگی را می توانید همانطور که هست سرو کنید یا در صورت تمایل با سس سیب مخلوط نمایید.

طرز تهیه غذای کودک ۹ ماهه

در ادامه این راهنمای جامع طرز تهیه غذای کودک، به شما یاد می دهیم که چگونه غذای کودک خانگی 9 ماهه خود را بدون استرس درست کنید و سرو کنید.

مواد لازم برای تهیه پوره حبوبات

• انواع لوبیا، نخود: نصف فنجان (از هر کدام که قصد درست کردنش را دارید)
• آب، شیر مادر یا شیر خشک: نصف فنجان (توصیه می شود به کودک 6 ماهه شیر معمولی ندهید)
• سیب زمینی شیرین یا کدو حلوایی: مقداری
• سس سیب: مقداری

نکات مهم در طرز تهیه 2 نوع پوره حبوبات به عنوان غذای کودک

غذاهای اولیه کودک نباید همه از یک گروه غذایی باشند و لوبیاها یک غذای عالی برای کودک هستند که سرشار از پروتئین و فیبر می باشند.

می توانید پوره لوبیا (Bean Puree) را با سایر حبوبات مثل نخود، لوبیا چیتی، لوبیا سیاه یا حتی لوبیا سفید انجام دهید و در صورت نیاز آن را با آب، شیر خشک یا شیر مادر رقیق کنید. در صورت تمایل می توانید کمی سیب زمینی شیرین یا کدو حلوایی هم به آن اضافه کنید.

 شاید با طرز تهیه این غذای کودک آشنا نباشید و کمتر برای شما پیش آماده باشد که کره بادام زمینی زده شده (Whipped Peanut Butter) را درست کنید! اما کره بادام زمینی یک غذای عالی برای کودکان و یک راه عالی برای آشنایی کودک با کره بادام زمینی و ارائه ایمن آن است. فقط باید آب را با کره بادام زمینی خامه ای شیرین نشده هم بزنید تا زمانی که قوام فرم گرفته شده ای مانند ماست به خود بگیرد. این پوره صاف و سرشار از پروتئین است و خیلی چسبنده نیست.

نکته:  بادام‌زمینی برخلاف اسمش جزء مغزی جات نیست بلکه به خانواده حبوبات مانند لوبیا، عدس و سویا تعلق دارد.

دستور پخت غذا برای کودک 18 ماهه

و حالا می رسیم به طرز تهیه غذای مناسب برای کودک 18 ماهه! بازهم تبریکات صمیمانه ما را پذیرا باشید. کودک شما اکنون 6 ماه است که از تولد یک سالگی اش گذشته، می تواند برایتان شیرین زبانی کند، دو سه تا دندان درآورده و به طعم و مزه غذاهایتان واکنش نشان می دهد. او اکنون شیر کمتر و غذای بیشتری نیاز دارد.

به گفته کارشناسان بهتر است در برنامه غذایی کودک در سن 18 ماهگی، 3 وعده اصلی و 2 یا 3 میان وعده گنجانده شود. آهن (اسفناج، حبوبات، کلم بروکلی، گوشت قرمز، ماهی، سیب‌زمینی)، لبنیات (شیر گاو، پنیر، ماست و دوغ)، مایعات (آب، شیر و آبمیوه)، چربی (شیر پرچرب، کره)‌، پروتئین‌ها (ماهی، میگو، گوشت، مرغ و تخم‌مرغ)، میوه ها و سبزیجات و غلات سبوس‌دار و بدون قند جزو مواد غذایی مختلف مورد نیاز رشد کودک ۱۸ ماهه هستند.

مواد لازم برای تهیه سوپ سبزیجات و لوبیا

• فیله مرغ: 1 عدد
• کدو حلوایی بخار پز یا پخته شده: 1 قطعه کوچک
• برنج: 1 قاشق غذاخوری
• هویج بخاربز یا پخته شده: 1 عدد
• لوبیا قرمز: ½ فنجان
• آب: به مقدار لازم

طرز تهیه سوپ سبزیجات و لوبیا

ابتدا فیله مرغ را می پزیم تا آبش را در سوپ استفاده کنیم. لوبیا را که از شب قبل خیس کرده در ظرف جداگانه ای می پزیم و بعد از بیرون ریختن آبش، آن را به همراه سایر مواد به عصاره مرغ اضافه می کنیم و حدود نیم ساعت می گذاریم تا بپزد. بعد از پخت تمام مواد آن را از روی گاز برمی داریم و پس از له کردن کامل تمام مواد، به کودک مان می دهیم تا بخورد.

11 نکته مهم در تهیه بهترین غذای خانگی کودک

1- همیشه قبل از تهیه غذای کودک دست های خود را با آب و صابون بشویید. اگر به گوشت خام، ماهی یا تخم مرغ (که همگی می توانند حاوی باکتری باشند) دست زدید، دوباره دست های خود را بشویید. حتما از ظروف سطوح کار تمیز نیز استفاده کنید. و اگر در حین طبخ غذا، طعم ان را می چشید؛ هر بار که غذای کودک را مزه می کنید از قاشق تمیز استفاده نمایید.

2- غلات را طبق دستورالعمل بسته بندی بپزید و آنها را پوره یا آسیاب نمایید. هنگامی که برای اولین بار به کودک خود غلات می دهید، می توانید  آنها را با شیر مادر یا شیر خشک سرو کنید تا از قوام آنها کمی کاسته شود.

3- سبزیجات و میوه های سفت مانند سیب و همچنین سبزیجات زرد یا نارنجی مانند سیب زمینی شیرین و هویج؛ سبزیجات سبز مانند نخود و لوبیا سبز را قبل از پوره کردن یا آسیاب کردن، پخته، بخارپز یا آب پز کنید.

4- نیازی به پختن یا آب پز کردن میوه هایی مانند موز، هلو و گلابی ندارید، فقط کافیست آنها را پوست کنده و سپس در مخلوط کن یا غذاساز پوره کنید و مایع (آب، شیر مادر یا شیر خشک) را به آن اضافه کنید تا به قوام دلخواه برسید.

5- اگر می‌خواهید به هر یک از این پوره‌های میوه یا سبزیجات، چربی یا پروتئین اضافه کنید، کافی است کمی ماست شیر کامل، خامه نارگیل یا پوره آووکادو را به آن اضافه کنید.

6- همانطور که کودک شما بزرگتر می شود، می توانید بافت های ضخیم تری سرو کنید. گوشت‌ها و مرغ‌های پخته شده را به‌تنهایی یا با غذاهایی که قبلاً معرفی شده‌اند، مانند سبزیجات، برای یک وعده غذایی همه‌جانبه، پوره کنید.

7- در ابتدا بهتر است غذاهای بدون مزه را سرو کنید. جوانه های چشایی کودک تازه در حال رشد است، بنابراین او هنوز مزه شیرینی یا نمک را نمی تواند تشخیص دهد.

8- اگر می‌خواهید مقداری طعم اضافی به سیب‌زمینی شیرین، هویج و سایر سبزیجات اضافه کنید، از گیاهان سالمی مانند دارچین استفاده کنید یا آنها را با میوه‌های پوره شده مانند سیب یا گلابی، مخلوط نمایید.

9- مطمئن شوید که غذا بیش از یک ساعت در دمای اتاق بیرون نمی ماند. غذاهای سرد باید سرد و غذاهای گرم باید گرم بمانند. وقتی در مورد تازگی غذا شک دارید، آن را دور بریزید. پوره های خانگی را می توانید یک تا دو روز در یخچال و تا دو ماه در فریزر نگهداری کنید (البته دادن غذای فریز شده به کودک اصلاً توصیه نمی شود). سعی کنید آن ها را با قاشق در ظرف های تک وعده ای یا قالب های یخ بریزید تا به راحتی سرو شوند.

10- برای گرم کردن باقیمانده غذا، آنها را روی اجاق گاز هم بزنید و اجازه دهید 30 ثانیه بماند. قبل از سرو برای کوچولو، دما را تست کنید. (پوره ها باید ولرم باشند نه داغ)

11- در نهایت، هنگامی که در رژیم کودکان شما می توانید به غیر از پوره از غذاها یا دستور العمل های چند ماده ای هم استفاده کنید، مطمئن شوید که همه مواد مانند پنیر و لبنیات پاستوریزه شده باشند، چون اگر "خام" باشند، ممکن است حاوی عفونت باشند. تخم مرغ خام یا نیم پز می تواند حاوی باکتری سالمونلا باشد. پس لطفاً از دادن تخم مرغ خام یا نیم پز به کودک دلبندتان خودداری کنید.

سوالات متداول

برای تهیه غذای کودک خود به چه وسایلی نیاز دارید؟

اگر مواد جامد را به شکل پوره به کودکتان می دهید؛ به چیزی نیاز دارید تا غذای کودکتان را با قوام مناسب، آسیاب یا پوره کنید. می‌توانید از مخلوط کن، غذاساز یا دستگاه غذاساز همه کاره برای کودک (که غذا را بخارپز می کند و سپس آن را پوره می کند) یا حتی سیب‌زمینی له‌کن یا همان گوشت کوب خودمان استفاده کنید؛ همان تجهیزاتی که احتمالاً از قبل در خانه دارید.

ساده ترین راه برای نگهداری غذای خانگی کودک چیست؟

ساده ترین راه برای نگهداری غذای خانگی کودک این است که پوره های تازه را در یک جایخی با قسمت های کوچک بریزید و در فریزر بگذارید. پس از یخ زدن، مکعب ها را بیرون بیاورید و تا 3 ماه در کیسه های فریزر برچسب دار نگهداری کنید.

چرا باید غذای کودک خودم را آماده نخرم و خودم درست کنم؟

امروزه خریدن غذا برای کودکتان آسان است و بسیاری از برندها ادعا می کنند که پوره ها و غذاهای آماده کودک شان ارگانیک است. با توجه به اینکه حق انتخاب دارید، چرا باید در خانه آشپزی کنید؟ به این دلایل:

• هیچ چیز بهتر از یک وعده غذایی سالم و خانگی نیست.
• غذا همیشه با استفاده از مواد تازه و سالم طعم بهتری دارد.
• بیشتر پوره های آماده کودک برای اینکه عمر مفیدی بیش از سه سال داشته باشند تا دمای بسیار بالا گرم می شوند. این بدان معناست که غذای موجود در فروشگاه به احتمال زیاد مناسب سن کودک شما نخواهد بود.
• فرآیند صنعتی تهیه غذای کودک، بیشتر طعم‌ها، مواد مغذی و عطرهای محصول را از بین می‌برد و طعم پوره‌ها را ملایم و غیرطبیعی می‌سازد.

طرز تهیه سرلاک برنج برای کودک چگونه است؟

مواد لازم برای تهیه سرلاک برنج عبارتند از:

• یک چهارم پیمانه برنج پودر شده
• یک پیمانه آب یا شیر مادر و یا شیر خشک

طرز تهیه سرلاک برنج به عنوان غذای کودک بدین صورت است که ابتدا بعد از پودر کردن برنج توسط میکسر، آن را به آب در حال جوش اضافه کرده و بمدت 10 تا 15 دقیقه روی شعله ملایم آن را مرتباً به هم می زنیم. بعد از اینکه از روی گاز برداشتیم، شیر را اضافه می کنیم تا به غلظت دلخواه برسیم. حالا غذای کودک شما آماده سرو است.

نکته: یادتان باشد که شیر خشک یا شیر مادر هنگامی که غذای کودک تان روی گاز است، اضافه نکنید. بلکه بعد از آماده شدن غذا و برداشتن آن از روی گاز، این کار را بکنید.

طرز تهیه جو دوسر برای کودک چگونه است؟

طرز تهیه جو دو سر هم به عنوان غذای کودک مثل سرلاک برنج است، با این تفاوت که به جای برنج از جو دوسر استفاده می کنیم.

قانون سه روز مهلت غذایی چیست؟

بین دو غذای جدیدی که به کودک دلبندتان می دهید، چند روز (3روز) صبر نمایید. در این صورت می توانید بفهمید که آیا فرزندتان به آن ماده غذایی آلرژی دارد یا خیر!

فرزند من کمی استرس دارد، چه نوع مواد غذایی برای او مناسب است؟

تغذیه مناسب برای کودکان استرسی از اهمیت ویژه برخوردار است. یک رژیم تغذیه مناسب حاوی شکلات تلخ، میوه ها و سبزیجات، غلات کامل، ماهی و لبنیات علاوه بر اینکه می تواند سطح استرس کودک را کاهش دهد، باعث تناسب اندام او نیز می شود.